باید گفت كه تاریخ، كسی را چون علی بن ابیطالب(ع) سراغ ندارد كه این
گونه از منابع ثروت و قدر و موقعیت های مادی برخوردار باشد و در توان داشته
باشد ولی همواره آنها را از خود دریغ دارد.
شخصیت ها در مورد علی (ع) سخن می گویند:
- شبلی شمیل ( از پیشتازان مكتب مادیگری)
در فضایل امیرالمؤمنین (ع) می گوید:
"
پیشوا علی بن ابیطالب(ع) ، بزرگ بزرگان، یگانه نسخه ای است كه نه شرق و نه
غرب ، نه در گذشته و نه در امروز صورتی مطابق این نسخه ندیده است..."(1)
- جرج جرداق( نویسنده مشهور مسیحی)
می نویسد:
" چه می شد بر تو ای دنیا، اگر نیروهای خود را جمع می كردی و در هر زمانی یك علی می آوردی با عقلش و قلبش و با زبان و ذوالفقارش."(2)
- استاد امین نخله( یكی از دانشمندان مسیحی)
در خصوص اوج تأثیر كلام علی(ع) می نویسد:
"
هر گاه كسی بخواهد بیماری روح وروان خود را درمان كند، باید به گفتار امام
علی(ع) در نهج البلاغه روی آورد و راه و روش زندگی را در پرتو این كتاب
ارزشمند بیاموزد."(3)
- محمد بن ادریس( رئیس مذهب شافعی از مذاهب اربعه اهل تسنن)
درباره علی (ع) سروده ای دارد كه مضمون آن چنین است:" هر گاه علی جایگاه و
حقیقت خویش را برای مردم آشكار كند، هر آینه مردم دسته دسته در برابر او
به سجده خواهند افتاد، شافعی مُرد وعاقبت نفهمید علی(ع) پروردگار است، یا
پروردگارش مال اوست."(4)
- عبدالله بن عباس
، كه ازجمله
مفسرین بزرگ مسلمان- خصوصاً اهل سنت- محسوب می شود، علم خود و صحابه را در
برابر علم علی(ع) چونان قطره ای از دریا می داند و در مورد آن حضرت می
گوید:" آیه ای در قرآن نیست، مگر آن كه علی، مصداق بارز آن است، خداوند
یاران پیامبر را در جاهای بسیاری مورد سرزنش قرار داده است، لیكن درباره
علی (ع) جز خیر و نیكی یاد نكرده است.(5)
- میخائیل نعیمه، نویسنده صاحب نظر و متفكر انسانی مسیحی عرب:
"
هیچ مورخ و نویسنده ای هر اندازه هم كه از نبوغ و رادمردی ممتاز برخوردار
بوده باشد، نمی تواند قیافه كاملی از انسان بزرگی مانند علی(ع) در مجموعه
ای كه حتی دارای هزار صفحه باشد، ترسیم نماید و دورانی پر از رویدادهای
بزرگ مانند دوران او را توضیح بدهد. تفكرات و اندیشه های آن مرد عرب و
گفتار و كرداری را كه میان خود و پروردگارش انجام داده است، نه گوشی شنیده و
نه چشمی دیده است. تفكرات ، ایده ها و گفتار و كردار او خیلی بیش از آن
بوده است كه با دست و زبان و قلم وی بروز كرده و در تاریخ ثبت شده
است."(6)
- خلیفه دوم
می گوید:" تعجب من ازاین كه علی
بن ابیطالب برتمام مسائل علمی، قضائی و فقهی احاطه دارد ، نیست ، بلكه تعجب
من ازاین است كه اوهرگونه سؤال مشكلی را درهرموردی كه باشد بلافاصله وفوری
وبدون اندیشه وتامل جواب می دهد."(7)
- عبدالفتاح عبدالمقصود، ( نویسنده و دانشمند مشهور مصری)
می نویسد:
"
پس از محمد (ص) كسی را ندیده ام كه شایسته باشد پس از او قرار گیرد، یا
بتواند در ردیفش بیاید، جز پدر فرزندان پاك و برگزیده پیغمبر( علی بن ابی
طالب) و من در این سخن به طرفداری تشیع وارد نشده ام، بلكه این رایی است كه
حقایق تاریخ به آن گویاست. او، برترین مردی است كه مادر روزگار تا پایان
عمر خود چون او نزاید، و اوست كه هرگاه هدایت طلبان به جستجوی اخبار و
گفتارش برآیند، از هر خبری برای آنان شعاعی می درخشد، آری او مجسمه ای از
كمال است كه در قالب بشریت ریخته شده است."(8)
- جبران خلیل جبران( نویسنده معروف مسیحی)
می نویسد:" علی از جهان درگذشت، در حالیكه شهید عظمت خود شد. در حالی كه
نماز میان دو لبش بود و دلش از شوق پروردگار لبریز بود. عرب حقیقت مقام و
قدر علی را نشناخت، تا از میان همسایگان پارسی آنان، مردمی به پا خاستند و
بین گوهر و سنگ ریزه را فرق گذاشتند. "(9)
- بارون كاردایفو ( دانشمند فرانسوی)
می نویسد:
"
علی مولود حوادث نبود، بلكه حوادث را او به وجود آورده بود، اعمال او
مخلوق فكر وعاطفه و مخیله خود اوست، پهلوانی بود كه درعین دلیری ، دلسوز و
رقیق القلب، و شهسواری بود كه در هنگام رزم آرایی، زاهد از دنیا گذشته بود.
به مال و منصب دنیا اعتنایی نداشت و در حقیقت ، جان خود را فدا نمود. روحی
بسیار عمیق داشت كه ریشه آن ناپیدا بود و در هر جا خوف الهی آن را فرا
گرفته بود. "(10)
در حقیقت باید گفت، سخن گفتن درباره علی (ع) ،
ابرمرد جهان اسلام و انسانیت ، كاری است بس دشوار و سنگین كه هر كس را توان
قلم رسایی و سخن گفتن درباره آن نیست.
پی نوشتها:
1- صوت العداله الانسانیه، ص 19-7.
2- همان، ص 12-11.
3- امام علی (ع) از نگاه دیگران، جمعی از نویسندگان، ص 101.
4- والعادیات، فضایل حضرت علی(ع) ، ص 17.
5- امامت علی در آینه عقل و قرآن، محمد جواد مغنیه، ص 125.
6- ترجمه و تفسیر نهج البلاغه، ج1، محمد تقی جعفری، صص 174-175.
7-علی كیست، فضل الله كمپانی، ص244.
8- مجله شاهد، شماره 307، ص 25.
9- همان، همان ص.
10- همان، همان ص.