اربعين سيدالشهداء(ع) در کلام مقام معظم رهبري
ياد حقيقت و خاطره شهادت
به همان اندازه كه مجاهدت حسين‌بن‌على(ع) و يارانش به‌عنوان صاحبان پرچم، با موانع برخورد داشت و سخت بود، به همان اندازه نيز مجاهدت زينب(ع) و مجاهدت امام سجاد(ع) و بقيه‌ى بزرگواران، دشوار بود. البته صحنه آن‌ها، صحنه نظامى نبود؛ بلكه تبليغى و فرهنگى بود. ما به اين نكته‌ها بايد توجه كنيم. درسى كه اربعين به ما مى‌دهد، اين است كه بايد ياد حقيقت و خاطره شهادت را در مقابل طوفان تبليغات دشمن زنده نگه‌داشت. شما ببينيد از اول انقلاب تا امروز، تبليغات عليه انقلاب و امام و اسلام و اين ملت، چه قدر پرحجم بوده است. چه تبليغات و طوفانى كه عليه جنگ به راه نيفتاد؛ جنگى كه دفاع و حراست از اسلام و ميهن و حيثيت و شرف مردم بود. ببينيد دشمنان عليه شهداى عزيزى كه جانشان - يعنى بزرگ‌ترين سرمايه‌شان - را برداشتند و رفتند در راه خدا نثار نمودند، چه كردند و مستقيم و غيرمستقيم، با راديوها و روزنامه‌ها و مجله‌ها و كتاب‌هايى كه منتشر مى‌كردند، در ذهن آدم‌هاى ساده‌لوح در همه جاى دنيا، چه تلقينى توانستند بكنند. اگر در مقابل اين تبليغات، تبليغات حق نبود و نباشد و اگر آگاهى ملت ايران و گويندگان و نويسندگان و هنرمندان، در خدمت حقيقتى كه در اين كشور وجود دارد، قرار نگيرد، دشمن در ميدان تبليغات غالب خواهد شد. ميدان تبليغات، ميدان بسيار عظيم و خطرناكى است. (29/6/68)
اهميت اربعين
اساسا اهميت اربعين در آن است كه در اين روز، با تدبير الهي خاندان پيامبر(صلي ا... عليه و آله)، ياد نهضت حسيني براي هميشه جاودانه شد و اين كار پايه‌گذاري گرديد. اگر بازماندگان شهدا و صاحبان اصلي، در حوادث گوناگون از قبيل شهادت حسين بن علي(عليهما‌السلام) در عاشورا به حفظ ياد و آثار شهادت كمر نبندند، نسلهاي بعد، از دستاورد شهادت استفاده‌ي زيادي نخواهند برد. (29/6/68)
درست است كه خداي متعال، شهدا را در همين دنيا هم زنده نگه مي‌دارد و شهيد به طور قهري در تاريخ و ياد مردم ماندگار است؛ اما ابزار طبيعي‌اي كه خداي متعال براي اين كار مثل همه كارها قرار داده است، همين چيزي است كه در اختيار و اراده ماست. ما هستيم كه با تصميم درست و بجا، مي‌توانيم ياد شهدا و خاطره و فلسفه شهادت را احيا كنيم و زنده نگهداريم. (29/6/68)
نقش امام سجاد و حضرت زينب(س)
اگر زينب كبري(س) و امام سجاد(ع) در طول آن روزهاي اسارت - چه در همان عصر عاشورا در كربلا و چه در روزهاي بعد در راه شام و كوفه و خود شهر شام و بعد از آن در زيارت كربلا و بعد عزيمت به مدينه و سپس در طول سالهاي متمادي كه اين بزرگواران زنده ماندند مجاهدات و تبيين و افشاگري نكرده بودند و حقيقت فلسفه عاشورا و هدف حسين بن علي و ظلم دشمن را بيان نمي‌كردند، واقعه عاشورا تا امروز، جوشان و زنده و مشتعل باقي نمي‌ماند. (29/6/68)
چرا امام صادق(ع) طبق روايت فرمودند كه هر كس يك بيت شعر درباره حادثه عاشورا بگويد و كساني را با آن بيت شعر بگرياند، خداوند بهشت را بر او واجب خواهد كرد؟ چون تمام دستگاه‌هاي تبليغاتي، براي منزوي كردن و در ظلمت نگهداشتن مسأله عاشورا و كلاً مسأله اهل‌بيت، تجهيز شده بودند تا نگذارند مردم بفهمند چه شد و قضيه چه بود. تبليغ، اينگونه است. آن روزها هم مثل امروز، قدرتهاي ظالم و ستمگر، حداكثر استفاده را از تبليغات دروغ و مغرضانه و شيطنت‌آميز مي‌كردند. در چنين فضايي، مگر ممكن بود قضيه عاشورا كه با اين عظمت در بياباني در گوشه‌اي از دنياي اسلام اتفاق افتاده با اين تپش و نشاط باقي بماند؟ يقينا بدون آن تلا‌ش‌ها، از بين مي‌رفت. (29/6/68)
تلاش بازماندگان امام حسين(ع)
آن‌چه اين ياد را زنده كرد، تلاش بازماندگان حسين بن علي(عليه‌السلام) بود. به همان اندازه كه مجاهدت حسين بن علي (عليه‌السلام) و يارانش به‌عنوان صاحبان پرچم، با موانع برخورد داشت و سخت بود، به همان اندازه نيز مجاهدت زينب(عليهاالسلام) و مجاهدت امام سجاد(عليه‌السلام) و بقيه بزرگواران، دشوار بود. البته صحنه آن‌ها، صحنه نظامي نبود؛ بلكه تبليغي و فرهنگي بود. ما به اين نكته‌ها بايد توجه كنيم. (29/6/68)
تبليغات دستگاه جبار يزيد
دستگاه ظالم جبار يزيدي با تبليغات خود، حسين بن علي(عليهما‌السلام) را محكوم مي‌ساخت و وانمود مي‌كرد كه حسين‌بن‌علي(عليهما‌السلام) كسي بود كه بر ضد دستگاه عدل و حكومت اسلامي و براي دنيا قيام كرده است! بعضي هم، اين تبليغات دروغ را باور مي‌كردند. بعد هم كه حسين‌بن‌علي(عليه‌السلام)، با آن وضع عجيب و با آن شكل فجيع، به وسيله دژخيمان در صحراي كربلا به شهادت رسيد، آن را يك غلبه و فتح وانمود مي‌كردند! اما تبليغات صحيح دستگاه امامت، تمام اين بافته‌ها را عوض كرد. حق، اينگونه است. (29/6/68)
يا حسين، يا حسين، يا حسين!
در روز اربعين هم، بعد از آن روزهاى تلخ و آن شهادت عجيب، اولين زائران اباعبدا...الحسين(ع) بر سر قبر امامِ معصومِ شهيد جمع شدند. از جمله كسانى كه آن روز آمدند، يكى «جابر بن عبدا... انصارى» است و يكى «عطية بن سعد عوفى» كه او هم از اصحاب اميرالمؤمنين(ع) است. جابر بن عبدا... از صحابه پيامبر و از اصحاب جنگ بدر است؛ آن روز هم على‌الظّاهر مرد مسنّى بوده است؛ شايد حداقل شصت، هفتاد سال از سن او - بلكه بيش‌تر - مى‌گذشته است. اگر در جنگ بدر بوده، پس لابد قاعدتاً در آن وقت بايد بيش از هفتاد سال سن داشته باشد؛ ليكن «عطيه» از اصحاب اميرالمؤمنين(ع) است.
او آن وقت جوان‌تر بوده؛ چون تا زمان امام باقر هم «عطية بن سعد عوفى» على‌الظّاهر زندگى كرده است. «عطيه» مى‌گويد: وقتى به آنجا رسيديم، خواستيم به طرف قبر برويم، اما اين پيرمرد گفت اول دم شطّ فرات برويم و غسل كنيم. در شطّ فرات غسل كرد، سپس قطيفه‌اى به كمر پيچيد و قطيفه‌اى هم بر دوش انداخت؛ مثل كسى كه مى‌خواهد خانه‌ى خدا را طواف و زيارت كند، به طرف قبر امام حسين(عليه‌السلام) رفت. ظاهراً او نابينا هم بوده است. مى‌گويد با هم رفتيم، تا نزديك قبر امام حسين(عليه‌السلام) رسيديم. وقتى كه قبر را لمس كرد و شناخت، احساساتش به جوش آمد. اين پيرمرد كه لابد حسين‌بن‌على(عليه‌السلام) را بارها در آغوش پيامبر ديده بود، با صداى بلند سه مرتبه صدا زد: يا حسين، يا حسين، يا حسين!
واقعه جوشان، زنده و مشتعل عاشورا
اساساً اهميت اربعين در آن است كه در اين روز، با تدبير الهى خاندان پيامبر(صلي ا... عليه و آله)، ياد نهضت حسينى براى هميشه جاودانه شد و اين كار پايه‌گذارى گرديد. اگر بازماندگان شهدا و صاحبان اصلى، در حوادث گوناگون - از قبيل شهادت حسين‌بن‌على(عليه‌السلام) در عاشورا - به حفظ ياد و آثار شهادت كمر نبندند، نسل‌هاى بعد، از دستاورد شهادت استفاده زيادى نخواهند برد... اگر زينب كبرى(س) و امام سجّاد(ع) در طول آن روزهاى اسارت - چه در همان عصر عاشورا در كربلا و چه در روزهاى بعد در راه شام و كوفه و خود شهر شام و بعد از آن در زيارت كربلا و بعد عزيمت به مدينه و سپس در طول سالهاى متمادى كه اين بزرگواران زنده ماندند - مجاهدات و تبيين و افشاگرى نكرده بودند و حقيقت فلسفه عاشورا و هدف حسين‌بن‌على و ظلم دشمن را بيان نمى‌كردند، واقعه عاشورا تا امروز، جوشان و زنده و مشتعل باقى نمى‌ماند. (خطبه‌هاى نماز جمعه تهران 14/3/78)
اولين شكوفه‌هاى عاشورايى
اربعين هم خود يك فروردين ديگر است. اولين شكوفه‌هاى عاشورايى در اربعين شكفته شد. اولين جوشش‌هاى چشمه جوشان محبت حسينى - كه شطّ هميشه جارى زيارت را در طول اين قرن‌ها به راه انداخته است - در اربعين پديد آمد. مغناطيس پُرجاذبه حسينى، اولين دل‌ها را در اربعين به سوى خود جذب كرد؛ رفتن جابر بن عبدا... و عطيه به زيارت امام حسين(ع) در روز اربعين، سرآغاز حركت پُربركتى بود كه در طول قرن‌ها تا امروز، پيوسته و پى‌درپى اين حركت پُرشكوه‌تر، پُرجاذبه‌تر و پُرشورتر شده است و نام و ياد عاشورا را روز به روز در دنيا زنده‌تر كرده است.
(پيام نوروزي رهبر معظم انقلاب، 1/1/85)